اماره یعنی بسیار امر کننده به بدی. نفس لوامه، همان نفس مومن است که همواره او را در دنیا به خاطر گناهانش وسرپیچی از اطاعتش ملامت می کند. بعضی گفته اند: نفس لوامه، جان آدمی است، چه انسان مومن صالح وچه انسان کافر . برای این که هر دوی این جان ها آدمی را درقیامت ملامت می کنند. نفس کافر، کافر را ملامت می کند به خاطر کفر و فسادش. و نفس مومن، مومن را ملامت می کند به خاطر کمی اطاعتش و این که درصدد برنیامده خیر بیش تری کسب کند. برخی نفس لوامه را تنها نفس کافر می دانند که در قیامت او را به خاطر کفرو معصیتی که در دنیا مرتکب شده ملامت می کند.

 

وجدان، همان نفس لوامه ای است که انسان را بعد از ارتکاب گناه سرزنش کرده و روح او را آزار می دهد و از کرده خود پشیمان می کند. سرزنش وجدان در انسان ها متفاوت است، در بعضی شدید و دربعضی ضعیف است. گاهی افرادی برای نجات از عذاب وجدان دست به خودکشی زده اند. بازتاب نفس لوامه در وجود انسان ها بسیار وسیع و گسترده است.